In het nieuws

Zoet, zout en vet vindt ons brein aantrekkelijk. En dus combineert de voedingsindustrie dat. Krijg je chocolade en ijs met caramel/zeezout

Ze proberen schoolkinderen in Oeganda aan de groente te krijgen. Maar voor de mensen dichter bij huis hebben diëtistes Michelle Bisschops en Marieke van de Put ook nog wel een goeie tip. Eet zo veel mogelijk plantaardig. Beter voor je lijf, de dieren én de planeet.

Nou niet meteen in de stress raken bij het idee dat je dan als vegan door het leven moet gaan. Nooit meer een stukje kip, nooit meer een gehaktballetje, nooit meer een gebakken eitje. Het kan ook best geleidelijk aan. Of in deeltijd. Niet te streng zijn voor jezelf, alle kleine beetjes helpen.

,,Maak gewoon eens pastasaus met vegetarisch gehakt’’, zegt Michelle. ,,Dan ben je er al.’’ Ma­rieke vult aan: ,,En je kunt heerlij­ke dingen maken zonder vlees en zuivel, je leert op een heel andere manier koken. Ik maak bijvoor­beeld veel curry’s. Plantaardig en heel lekker. Voor beginners zijn er heel veel goeie vegankookboeken.’’

Ze kennen elkaar van de oplei­ding. Michelle komt uit Juliana­dorp, Marieke uit Haarlem. Allebei diëtisten en nu samen bezig aan de universitaire masteropleiding Gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam. ,,We zijn in twee jaar tijd heel goed bevriend geraakt’’, zegt Michelle.

Planeet

Ze zitten op dezelfde lijn: we zul­len als mensheid iets moeten ver­anderen, willen we de planeet nog kunnen redden voor de komende generaties. En dan is plantaardig eten een mooi idee, want de hele vleesindustrie is bepaald niet goed voor het milieu. Gaat die klimaat­verandering wellicht nog een beet­je aan ons deel van de wereld voor­ bij, in Afrika zitten ze er al mid­denin. Daar zijn de droge periodes nog veel intenser dan ze al waren.
Marieke en Michelle hebben het aan den lijve ondervonden in Oeganda, waar ze een paar weken lang hebben gezeten om scholen te begeleiden. Ze zijn er heen gegaan namens de Green Food Foundati­ on, een organisatie die probeert schoolkinderen in arme landen beter te laten eten. In de praktijk: vooral meer groente te laten eten, die dan in het ideale scenario bij de scholen verbouwd wordt. Of door de ouders van de kinderen, want die staan vaak een deel van hun oogst af aan de school, als een soort schoolgeld.

Toekomst

Marieke: ,,Het is belangrijk om de kinderen beter te laten eten, zij zijn de toekomst. Goed voedsel biedt de kans om aan armoede te ontsnappen en betekent minder kans op ziektes. De Green Food Foundation richt zich heel erg op plantaardige voeding, omdat dit het meest duurzaam is.’’
Michelle en Marieke doen op enkele scholen onderzoek. Ze we­gen en meten de kinderen. En stellen vast dat veel schoolkinderen op de vijf scholen die zij bezoeken te licht zijn. Of een groeiachterstand hebben. Een van de oorza­ken: het eten dat ze op school krijgen is te eenzijdig. Michelle: ,,Het is vooral maispap met bonen. Voor sommige kinderen is dat eten op school de enige maaltijd die ze krijgen op een dag.’’

Vitamines

Er zitten te weinig voedingsstoffen in, maar dat is volgens beide voe­dingsdeskundigen te verhelpen. Een goede eerste stap: doe wat (groene) groente bij de pap. Het eten is dan ineens veel voedzamer en levert meer vitamines en mine­ralen. ,,Door bij de scholen groente te verbouwen zou je het eten al veel gezonder kunnen maken.’’

De scholen zijn van goede wil, weten de meiden. Klein probleem­pje: vanwege armoede en droogte is gezond eten helaas geen priori­teit in de regio. Michelle: ,,En er wordt eigenlijk ook wel een beetje op neergekeken: groente eten is iets voor de armen. Daar moet je dus aandacht aan besteden, men­sen uitleggen hoe belangrijk ge­zonde voeding is.’’

Ze krijgen vooral maïspap met wat bonen. Voor sommige kinderen is dat eten op school de enige maaltijd die ze krijgen op een dag.

Advies

Ze geven op de scholen ook advies over welke groentes ze kunnen verbouwen. Tomaat, kool, dat soort dingen. Marieke: ,,En een lokale groente die heel erg lijkt op spina­zie. We leren ze ook dat ze tomaten kunnen drogen in de zon, zodat je ze lang kunt bewaren. We hebben nog steeds elke maand online contact. De scholen gaan onze overige adviezen stapsgewijs over­ nemen. Zoals meer olie gebruiken, zodat de kinderen meer energie binnen krijgen.’’
Maar goed: het zijn en blijven kinderen natuurlijk. En over het algemeen is groente eten niet het sterkste punt van kinderen, toch? Hoe ga je dat oplossen? Marieke: ,,Dat is daar geen probleem. Het is triest, maar vaak hebben ze honger. Ze eten alles.’’ Michelle: ,,Is echt zo. Alles wat ze krijgen gaat op, er blijft niks over.’’

Het is een heel verschil met onze decadente westerse maatschappij. ,,Dat was ook best schokkend om te zien, toen we terug kwamen. Die overvloed aan eten, die overcon­sumptie hier. Terwijl ze daar niks hebben.’’ Het is een obesogene omgeving, waarin wij hier leven, zeg­gen de meiden. Overal en nergens ligt de verleiding op de loer. Waar je ook kijkt: er is eten. Slecht eten. Vol met suikers, vetten en zout.

En de voedingsindustrie zorgt er wel voor dat je al dat slechte eten ook wilt hebben. En dus jaar na jaar de kilootjes er bij ziet komen. Michelle: ,,Zoet, zout en vet. Dat vindt ons brein heel aantrekkelijk. En dus combineert de voedingsin­ dustrie dat. Krijg je bij voorbeeld chocolade en ijs met karamel/ zeezout. Het is heel logisch dat we keer op keer voor dat soort dingen vallen. In de natuur heb je dat niet hoor. Daar is fruit zoet en zijn noten vet. Maar die noten zijn niet ook nog eens zoet.’’

Hoe laveren de meiden zelf om al die valkuilen heen? Michelle: ,,Dat gaat vanzelf. Veganistisch zijn is eigenlijk een soort levensstijl. Ik wil zo leven dat ik tot op hoge leeftijd gezond blijf. Wist je dat veel mensen als veertiger al chroni­sche ziektes krijgen?’’

Marieke: ,,Soms zit je op een terrasje en eet je wel eens iets ongezonds. Prima. Maar dan denk ik een dag later wel: ik heb gisteren genoten, nu wil ik weer een gezond ontbijtje.’’ Michelle: ,,Je ontwikkelt een ande­re smaak, dan hoef je geen vette bitterbal meer.’’ Marieke: ,,En als ik dan weer gezond eet, dan voel ik me ook echt beter.’’

In 2023 terug

Het project van Marieke en Michelle in Oeganda is nog niet afgerond. Ze volgen de scholen in hun streven naar een gezonder voedingspa­troon voor de kinderen. ,,We blijven ze adviseren. Op afstand, via de computer. In februari 2023 willen we weer terug, om de schoolkinderen opnieuw te meten. En dan hopen we dat ze toch dat ze wat beter op gewicht zijn door het gezondere eten.’’

Meer weten of doneren? Stuur een mail naar